2024’e Damga Vuran Açık Kaynak Girişimleri Yapay Zeka Fırtınası!

Açık kaynak kodlu yazılımlar, teknoloji dünyasının vazgeçilmezi haline geldi. Sadece büyük şirketler değil, bağımsız geliştiriciler ve küçük start-up’lar da açık kaynak projeleriyle yeniliklere imza atıyor. Peki, 2024’te hangi açık kaynak girişimleri dikkat çekiyor? Avrupa merkezli risk sermayesi şirketi Runa Capital’in hazırladığı “ROSS Index” raporu, bu soruya çarpıcı bir cevap veriyor: Yapay zeka her yerde!

Yapay Zeka, Açık Kaynak Dünyasını Ele Geçiriyor!

Runa Capital’in 2020’den beri yayınladığı ROSS Index, GitHub’daki “yıldız” sayısına göre (bir nevi “beğeni” gibi düşünebilirsiniz) en hızlı büyüyen açık kaynak projelerini sıralıyor. 2023’te de yapay zeka ve veri altyapısı alanındaki projelerin yükselişi dikkat çekmişti. Hatta, yapay zeka uygulamaları geliştirmek için kullanılan LangChain, listenin zirvesinde yer almıştı.

2024 raporu da benzer bir tablo çiziyor. İlk 20’deki şirketlerin 11’i, yapay zeka ile yakından ilişkili. “Bu yıl da yapay zekasız olmaz!” dedirten bir durum.

ROSS Index’e Nasıl Giriliyor?

ROSS Index’e her açık kaynak projesi giremiyor. Runa Capital, belirli kriterlere göre seçim yapıyor:

• Proje, ticari bir şirketle bağlantılı olmalı (yani, bir şirketin öncülük ettiği bir proje olmalı).
• Şirket 10 yaşından genç olmalı.
• 100 milyon dolardan az yatırım almış olmalı.
• Bağımsız olmalı (yani, bir şirketin yan kuruluşu veya halka açık bir şirket olmamalı).

2024’ün Yıldızları: Kimler Var, Neler Yapıyorlar?

İşte 2024 ROSS Index’indeki en dikkat çekici projelerden bazıları:

• 1 Numara: Ollama: Y Combinator mezunu olan Ollama, Meta’nın Llama’sı ve DeepSeek gibi büyük dil modellerini (LLM) yerel olarak (yani kendi bilgisayarınızda) çalıştırmanızı sağlayan bir araç geliştiriyor. GitHub yıldız sayısı 2024’te %261 artarak 105.000’i aştı! (Son aylarda 135.000’i de geçmiş durumda.)
• 2 Numara: Zed Industries: Platformlar arası, işbirlikçi bir kod editörü. Özellikle insanlarla ve yapay zekayla yüksek performanslı işbirliği için tasarlanmış. Proje uzun süredir var, ancak Ocak 2024’te açık kaynak oldu ve o zamandan beri 52.000’den fazla GitHub yıldızı topladı.
• 3 Numara: LangGenius (Dify): Dify adlı açık kaynaklı bir LLM uygulama geliştirme platformu sunuyor. GitHub yıldızları geçen yıl %326 artarak 57.000’e yaklaştı (şu anda 84.000’i geçmiş durumda).
• 4 Numara: ComfyUI: Üretken yapay zeka modellerini kullanarak görseller, videolar ve sesler üreten, düğüm tabanlı bir program. GitHub yıldız sayısı geçen yıl %195 artışla 61.900’e ulaştı.
• 5 Numara: All Hands (OpenHands): Yazılım geliştirme aracıları oluşturmak için kullanılan açık kaynaklı bir platform. Geçen Mart ayında piyasaya sürüldü ve 2024 sonuna kadar 39.600 GitHub yıldızı topladı.

Sadece Yapay Zeka Değil: Yazılımcı Araçları, PDF ve Finans Uygulamaları da Var!

Listedeki diğer projeler, yapay zeka dışında farklı alanlara da odaklanıyor. Örneğin:

• Zed ve Astral’s UV (9 numara), yazılımcılar için geliştirilmiş araçlar.
• Stirling PDF (7 numara), PDF’leri düzenleme aracı.
• Maybe Finance (8 numara), kişisel finans yönetimi yazılımı.
• RustDesk (17 numara), uzaktan masaüstü yazılımı.
• Fuel (12 Numara), Ethereum blok zinciri odaklı bir proje.

Bu çeşitlilik, açık kaynak dünyasının hala çok farklı ihtiyaçlara cevap verdiğini gösteriyor.

Açık Kaynak ve Küresel İşbirliği

Açık kaynak yazılımlar, doğası gereği dağıtık bir yapıya sahip. Dünyanın dört bir yanından geliştiriciler, bu projelere katkıda bulunabiliyor. Bu durum, ticari şirketler tarafından yönetilen projeler için de geçerli. Ancak, bu şirketlerin genellikle bir “merkez üssü” oluyor (örneğin, resmi olarak kuruldukları yer).

ROSS Index’e göre, ilk 20’deki şirketlerin 6’sı San Francisco merkezli. Kanada’dan 3, Avrupa’dan (İngiltere, İsviçre, Macaristan, Çek Cumhuriyeti), Singapur ve Çin’den de şirketler listede yer alıyor.

ROSS Index’in Metodolojisi ve Eleştiriler

ROSS Index, GitHub yıldızlarını temel alsa da, bu tek başına mükemmel bir ölçüt olmayabilir. Çünkü “yıldız” vermek, bir projeyi aktif olarak kullanmak veya takip etmek anlamına gelmiyor. Ayrıca, eski projeler daha fazla yıldıza sahip olma eğiliminde. Bu nedenle Runa Capital, çeyreklik raporlarında 90 günlük periyottaki büyümeye, yıllık raporunda ise yıl boyunca kazanılan yeni yıldız sayısına odaklanıyor.

Ayrıca, Runa Capital’in “açık kaynak” tanımı da tartışmalı. Şirket, “ticari algıya” göre hareket ettiğini, yani resmi açık kaynak tanımına sıkı sıkıya bağlı olmadığını belirtiyor. Bu nedenle, listede yer alan bazı projeler, Open Source Initiative tarafından onaylanmamış lisanslar altında yayınlanmış olabilir.

Açık Kaynak Yükselişte!

Tüm bu eleştirilere rağmen, ROSS Index, açık kaynak teknolojilerinin hangi alanlarda yükselişte olduğunu ve hangi şirketlerin bu alanda iş kurmaya çalıştığını gösteren faydalı bir gösterge.